DEPRESYON VAKA ÖRNEĞİ

VAKA

Bay M, 35 yaşında Erkek, 8 yaşında bir kız çocuğu ve eşi ile birlikte yaşıyor. Anne ve babası hayattalar. Baba 75 yaşında, annesi 68 yaşında. 40 yaşında bir ablası ve 30 yaşında bir erkek kardeşi var. Kardeşlerin hepsi evliler. Bananın maddi durumu iyi, bir giyim mağazası işletiyor. Bay M, üniversitenin işletme bölümü mezunu babasının mağazasında yönetici olarak çalışıyor. Eşi lise mezunu ev hanımıdır. Abla diş hekimi, küçük kardeş ise liseden sonra okumamış ama kendisinin tabiriyle gezmediği yer kalmamış. Bay M, küçük yaşlardan beri babasının mağazasında çalışmaya başlamış.

GELİŞ NEDENİ

Hayattan zevk almama, çalıştığı yere yani babasının mağazasına gitmek ve çalışmak istememe, yataktan kalkmakta zorlanma, geceleri uyumakta zorlanma, kendini sürekli yorgun hissetme. Saat 22.00 da yatıyor olsa da geceleri birkaç defa (saat 02-03.00) gibi huzursuz şekilde uyanma ve tekrar uykuya dalmada zorlanma. Sabaha doğru tekrar uykuya dalma ama bu seferde işe gitmek için uyanamama. Bazen ağlama nöbetleri. Kendin değersiz hissetme. Son zamanlarda iştah kaybı da başlamış, aşırı kilo kaybetmiş.

FİZİKSEL MUAYENE

Hastanın gözaltları şişmiş ve hafif morarmış, uyumakta güçlük çektiği anlaşılıyor. Yorgun ve halsiz bir görünümü var. Saçları dağınık, öz bakımına özen göstermiyor gibi giysileri kırışık ve temiz görünmüyor. Omuzlar çökmüş.

ÖYKÜ

Bay M, kendini bildi bileli babasının mağazasında çalışıyor ve kardeşlerinin sorumluluğunu üstlenmiş durumda. Üniversiteyi dahi başka şehirde okumasına izin verilmemiş. Hayatındaki tüm kararları babası almış. Okuyacağı bölüme kadar ve mezun olunca yapacağı işe kadar. Anne babanın bu baskıcı durumu karşısında sürekli çekinik kalmış, çocuklarının sorumluluğunu almamış. Anne çocuklarının sorumluluğunu bay M, ye vermiş. Bay M, sürekli örnek olması, iyi bir abi olması, uslu olması v.s. konularında anne ve baba tararından manipule edilmiş. Artık farklı şeyler yapmak istediğini ailesine açtığında babası ve annesi tararından şiddetle karşı çıkılmış, eşi de onay vermemiş ki zaten severek evlenmemiş, yine babasının isteği ile bir tanıdıklarının kızı ile görücü usulü evlendirilmiş. Evlilik hayatları boyunca eşinden yeterli duygusal desteği alamamış. Cinsel anlamda da yeterli tatmini sağlayamamış. Şu anda eşiyle cinsel ilişkileri özellikle çocukları olduktan sonradan itibaren neredeyse yok denecek kadar az. Son 2-3 aydır hiç cinsel istek duymuyor. Kullandığı sigara adedi birkaç aydır bir paketten iki yada iki buçuk pakete çıkmış. Hiçbir şeyden zevk almıyor.

Özetle; babasının kurduğu bu işte çalışmak istemiyor. İşe gelirken ayakları geri geri gidiyor. Babasından nefret ediyor tüm hayatını yönettiği için. Annesinin kendisini koruması gerektiğini ancak korumadığını söylüyor. Daha küçük yaşlardan itibaren babasının baskısına maruz kalmasına izin vermemesi gerektiğini düşünüyor. Erkek kardeşi hiçbir şeyi umursamıyor. Eşinden yeterli duygusal yakınlığı ve onaylanmayı göremiyor. Uykusuzluk çekiyor, erken yatsa dahi uyuyamıyor yada gece yarısı uyanıyor ve tekrar uykuya dalmakta zorlanıyor. Bazen ağlama krizlerine giriyor. Hiçbir sebep yokken ağlamaya başlıyor. İştah kaybı ciddi boyutta ve son üç aydır ciddi kilo kaybı yaşamış. Cinsel isteksizlik hatta bazen ereksiyon sorunları yaşıyor. Hayatta ablasından başka kimsenin kendisini sevmediğini ve düşünmediğini düşünüyor. Kendisini destekleyen tek kişini ablası olduğunu düşünüyor ki kendisini doktora gitmeye ikna eden ve yanında gelen de ablası. Öz bakımını ihmal etmiş, fiziksel görünüşü de yorgun, göz altları şişmiş. Son bir haftadır hiç evden çıkmamış. Babasına hasta olduğunu söylemişler. Ancak sürekli uyku hali ile yataktaymış.

Özgeçmişinde; tıbbi ve psikiyatrik bir hastalık yok.

Baba, iş yoğunluğundan dolayı eve hep geç saatlerde gelmiş, çocuklarla pek ilgilenememiş. Onların mükemmel olmalarını istemiş. Sert ve kuralcı birisi. Etrafındakileri yönetmeyi seviyor. Hep kendisinin istediği olsun istiyor. İstedikleri olmadığında fiziksel şiddet uygulamasa da istediği olana kadar baskı uyguluyor. Sevgisini göstermede sıkıntılı, bay M, nin hatırladığı kadarıyla hiç sevgisini göstermemiş.

RUHSAL DURUM MUAYENESİ

Bilinç açık, iletişimde kooperasyon sağlanabiliyor. Yer yön oryantasyonu yerinde. Göz kontağı sınırlı (sosyal fobiyi andırıyor). Öz bakım yeterli değil ama tamamen bırakmış da değil. Fiziksel görünümü dağınık. Dikkat dağınık. Çökkün, omuzlar çökmüş. Halsiz ve bitkin görünüyor. Anhedoni tarif ediyor. Konuşmada yavaşlama var. Konuşma içeriğinde suçluluk ve öfke hakim. İntihar düşüncesi bazen oluyor ama kaderci yaklaşımla vazgeçiyor. Düşünce akışında belirgin bir bozulma yok. Psikotik özellikler görünmüyor. Ruminasyonları var özellikle değersiz ve yetersiz olduğu ve hayatta hiçbir şey başaramayacağına dair. İç görü azalmış olsa da var. Spontan dikkati zayıflamış. Halsizlik var uykuya dalmada güçlük, gün içinde uykululuk hali var. İştah kaybı var, ciddi kilo kaybı söz konusu. Cinsel istek neredeyse yok gibi, bazen de sertleşme sorunu yaşıyor. DSM 5 tanı kriterine göre majör depresif epizodu karşılayan   kritere sahip; 1. İlgi ve istek kaybı, 2. Uykusuzluk, 3. İştah kaybı, 4. Cinsel istek kaybı, 5. Yorgunluk, 6. Anhedoni., 7. Düşük özgüven. Geçen sene de buna benzer sorunlar yaşamış hastaneye gitmiş. Doktor ilaç vermiş bir süre kullanmış, kendini iyi hissedince bırakmış. Bu ikinci epizodu. İlk epizod da majör depresif bozukluk tanısı konulmuş ve anti depresan başlanmış ancak hasta erken bırakmış. Şu anda majör depresif epizodu yaşıyor. Terapi ve antidepresan kullanımı ve ilaç düzenlemesi yapılacak. İştah ve kilo kaybı için serviste birkaç gün yatması yerinde olacaktır.